Από τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις στο Διαφωτισμό (1)

Η πρώτη ναυτική πυξίδα πιθανώς απαρτιζόταν από μαγνητισμένη βελόνα στερεωμένη σε κομμάτι ξύλου ή καλαμιού, που επέπλεε σε δοχείο γεμάτο με νερό. Αργότερα, η βελόνα προσαρμόστηκε σε μια βάση στερεωμένη στον πυθμένα του δοχείου. Τον 13ο αιώνα προσαρμόστηκε στη βελόνα ένας δίσκος με ζωγραφισμένο ανεμολόγιο, στον οποίο ο θαλασσοπόρος μπορούσε πλέον εύκολα να διαβάζει τον προσανατολισμό του.
Κατά τον 15ο αι. έγινε αντιληπτό, πιθανώς από τον Χριστόφορο Κολόμβο, ότι η βελόνα της πυξίδας δεν καταδείκνυε τον αληθινό Βορρά από όλους τους τόπους, αλλά σχημάτιζε γωνία με τον τοπικό μεσημβρινό. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται απόκλιση.
Πάντως, παρά την αναγνώριση της αξίας της, η μαγνητική πυξίδα ήταν για πολλά χρόνια ένα ευπαθές, προβληματικό και αναξιόπιστο όργανο.

Κάνουμε κλικ στις εικόνες των εξερευνητών για να διαβάσουμε πληροφορίες για αυτούς.

                                              

Βαρθολομαίος Ντιάζ

 

Βάσκο ντα Γκάμα

Φερδινάνδος Μαγγελάνος

Το Μάρτιο 2006 βρέθηκε στο λιμάνι της Ζέας το πλοίο «Βικτόρια» καθ΄οδόν σε ταξίδι του για τον περίπλου της Γης. Πρόκειται για πιστό αντίγραφο (ομοιότυπο) του σκάφους που είχε χρησιμοποιήσει τον Αύγουστο του 1519 ο θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος, ο πρώτος άνθρωπος που έκανε τον γύρο του κόσμου με πλοίο. Το «Βικτόρια» του Μαγγελάνου ήταν το μόνο από τα πέντε πλοία που είχε αρχικά υπό τις διαταγές του ο μεγάλος θαλασσοπόρος, το οποίο κατάφερε να επιστρέψει, στις 22 Σεπτεμβρίου 1522, πίσω στο λιμάνι της Σεβίλλης ύστερα από ένα τριετές ταξίδι.

Χριστόφορος Κολόμβος

Παρακολουθήστε αποσπάσματα από την ταινία «1492: Χριστόφορος Κολόμβος».

Μια ιστορική ταινία, σε σκηνοθεσία του Ρίντλεϊ Σκοτ,ντυμένη με την υπέροχη μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου, γυρισμένη το 1992 για τον επίσημο γιορτασμό της ανακάλυψης της Αμερικής πριν από 500 χρόνια. Η ταινία πραγματεύεται τα δύο πρώτα ταξίδια του Κολόμβου στο Νέο Κόσμο και την εγκαθίδρυση ενός αποικιοκρατικού καθεστώτος εκμετάλλευσης του πλούτου της νέας ηπείρου. Η αυλή της ισπανικής δυναστείας, ο επίμονος οραματιστής, ο διάπλους του Ατλαντικού, η ζούγκλα, οι Ινδιάνοι, οι μάχες, το μεγαλειώδες θέαμα αποτελούν τις σταθερές της υπερπαραγωγής που γυρίστηκε για τον εορτασμό των πεντακοσίων ετών από την ανακάλυψη της Αμερικής. Παίζουν: Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Σιγκούρνι Γουίβερ, Αρμάν Ασάντε, Άντζελα Μολίνα, Φερνάντο Ρέι
                                           

                                           

Σάντα Μαρία,

πλοίο του Χριστόφορου Κολόμβου

Ώρα για κινούμενα σχέδια...

Κάνουμε κλικ στις παρακάτω εικόνες!!!

                                                 
Η γέννηση ενός Νέου Κόσμου
Οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί κατέκτησαν με τη βία τις περιοχές που ανακάλυψαν. Ειδικότερα οι τελευταίοι, επιδεικνύοντας απάνθρωπη σκληρότητα, εξαφάνισαν τους λεγόμενους προκολομβιανούς πολιτισμούς της κεντρικής και νότιας Αμερικής. 

Ο τελευταίος Αυτοκράτορας των Ίνκας Αταουάλπα, αιχμάλωτος των Ισπανών

Αφού μετέτρεψαν με τον τρόπο αυτό τις νέες χώρες σε αποικίες, τις μοίρασαν μεταξύ τους με τη Συνθήκη της Τορντεζίλας (1494). Έτσι δημιουργήθη­καν δύο αντίστοιχες αποικιακές αυτοκρατορίες, η πορτογαλική και η ισπανική. Από τα τέλη όμως του 16ου αιώνα η Ολλανδία, η Αγγλία και η Γαλλία άρ­χισαν να διεκδικούν μερίδιο από τις αποικίες με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ανταγωνισμοί και συγκρούσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Η Ευρώπη και ο Νέος Κόσμος
Οι ανακαλύψεις προκάλεσαν ριζικές μεταβολές στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Με το άνοιγμα στους ωκεανούς το κέντρο της ευ­ρωπαϊκής οικονομίας μετατοπίστηκε από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό και τη Βόρεια θάλασσα, όπου κατέληγαν οι υπερπόντιοι θαλάσσιοι δρόμοι. Τώρα νέα λιμάνια, όπως της Σεβίλλης, της Λισσαβόνας, της Αμβέρσας, απέκτησαν μεγαλύτερη οικονομική σπουδαιότητα από εκείνα της Βενετίας και της Γέ­νουας.
Η εισαγωγή χρυσού και αργύρου στην Ευρώπη σε μεγάλες ποσότητες διεύρυνε τις ανταλλαγές και δη­μιούργησε νέες οικονομικές δραστηριότητες, όπως εμπορικές και τραπεζικές. Από αυτές επωφελήθηκε περισσότερο μια νέα κοινωνική τάξη, η αστική.  

Νέα προϊόντα από τις περιοχές που έχουν ανακαλυφθεί όπως η ντομάτα, η πατάτα, το καλαμπόκι, το σκόρδο, το κακάο και η γαλοπούλα, κατακλύζουν τις ευρωπαϊκές αγορές και γίνονται αναπόσπαστο μέρος του διαιτολογίου των Ευρωπαίων. Επίσης, προϊόντα όπως, η ζάχαρη, ο καφές, το ρύζι, το βαμβάκι και τα μπαχαρικά εισάγονται στην Ευρώπη σε μεγάλες ποσότητες και δεν αποτελούν πλέον είδη πολυτελείας.
Η γνωριμία με νέους πολιτισμούς άρχισε να κλονί­ζει τις προκαταλήψεις και τις αξίες παρελθόντος. Παράλληλα το κλίμα της εποχής ευνόησε την ανάπτυξη ποικίλων επιστημονικών κλάδων, όπως της γεωγρα­φίας, της αστρονομίας, της ζωολογίας, της βοτανι­κής, της εθνολογίας και άλλων.
Για τους λαούς των νέων χωρών οι επιπτώσεις των Ανακαλύψεων ήταν αρνητικές. Οι Ευρωπαίοι επιδό­θηκαν στην εντατική εκμετάλλευση των πλουτοπα­ραγωγικών πηγών σε βάρος των ιθαγενών και επέ­βαλαν την αρχή των άνισων ανταλλαγών. Συγχρό­νως θεώρησαν τους μη ευρωπαϊκούς λαούς ως υποδεέστερους και εκμεταλλεύσιμους. Η πολιτική αυτή κληροδότησε πολλαπλά προβλήματα στον κόσμο, όπως ήταν η δουλεία, η αποικιοκρατία, η υπα­νάπτυξη και η φτώχεια των τρίτων χωρών, τα οποία μας απασχολούν με διάφορες μορφές μέχρι σήμε­ρα.
Ερωτήσεις για την κατανόηση του μαθήματος

Τι γνωρίζετε για τις γεωγραφικές ανακαλύψεις των Ευρωπαίων κατά τον 15ο και 16ο αιώνα;

Ποιες ήταν οι συνέπειες των γεωγραφικών ανακαλύψεων;