Η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση (2)

Η Γαλλική Επανάσταση
Η γαλλική κοινωνία του 18ου αιώνα ήταν οργανωμένη σε τρεις θεσμοθετημένες τάξεις (οι άνθρωποι κατατάσσονταν σε αυτές με κριτήριο την καταγωγή τους και τα προνόμια που τους είχαν απονεμηθεί από τον ηγεμόνα):
τον κλήρο (0,5% του πληθυσμού),
τους ευγενείς (1,5% του πληθυσμού) και
την τρίτη τάξη (98% του πληθυσμού), που την αποτελούσαν όλοι όσοι δεν ανήκαν στις δύο προηγούμενες τάξεις, δηλαδή οι αστοί, οι αγρότες και οι εργάτες.
Ο κλήρος και οι ευγενείς είχαν προνόμια, ενώ η τρίτη τάξη είχε μόνο υποχρεώσεις (πλήρωνε το σύνολο των φόρων, τη στιγμή που οι άλλες τάξεις δεν φορολογούνταν).
Η κατάσταση αυτή, το παλαιό καθεστώς, γεννούσε τη δυσαρέσκεια, ιδίως της αστικής τάξης (του ανώτερου στρώματος της τρίτης τάξης), η οποία, αν και δέσποζε στην οικονομία, ήταν αποκλεισμένη από τη λήψη των πολιτικών αποφάσεων. Παράλληλα, η δυσφορία εξαπλωνόταν στο σύνολο της τρίτης τάξης, καθώς, από τα μέσα του 18ου αιώνα, οι συνθήκες ζωής επιδεινώνονταν διαρκώς. Μάλιστα, κατά τον φοβερό χειμώνα του 1788-1789 (η τιμή του ψωμιού ανέβηκε στα ύψη, με αποτέλεσμα η αγορά του βασικού αυτού αγαθού να απαιτεί το 88% του λαϊκού οικογενειακού εισοδήματος), η πείνα οδήγησε τον λαό σε λεηλασίες πλούσιων σπιτιών και κρατικών αποθηκών.

Οι τρεις κοινωνικές τάξεις στη Γαλλία. 

Ένας χωρικός μεταφέρει στους ώμους τον έναν ευγενή και ένα κληρικό

Η κατάσταση αυτή έκανε τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ΄ να συγκαλέσει συνέλευση των τάξεων στο ανάκτορο των Βερσαλιών (5 Μαΐου 1789). Εκεί, οι αντιπρόσωποι της τρίτης τάξης απαίτησαν μεταρρυθμίσεις, αλλά ο βασιλιάς ζήτησε να επιβληθούν νέοι φόροι που θα πλήρωναν αποκλειστικά τα μέλη της τρίτης τάξης.
Οι αντιπρόσωποι της τρίτης τάξης αντέδρασαν και, με το επιχείρημα ότι εκπροσωπούσαν το 98% των Γάλλων, αυτοανακηρύχθηκαν Εθνική συνέλευση. Ο βασιλιάς, ωστόσο, δεν τους αναγνώρισε και διέταξε να κλείσει η αίθουσα όπου συνεδρίαζαν οι τάξεις. Τότε, οι αντιπρόσωποι της τρίτης τάξης συγκεντρώθηκαν στην αίθουσα του σφαιριστηρίου, όπου ορκίστηκαν ότι θα συντάξουν σύνταγμα (20 Ιουνίου 1789). Στο πλευρό τους τάχθηκαν ορισμένοι κληρικοί και ευγενείς.

Ο όρκος του σφαιριστηρίου, 20 Ιουνίου 1789

Ο βασιλιάς αναγκάστηκε να υποχωρήσει.Η Εθνοσυνέλευση αυτοανακηρύχθηκε Συντακτική συνέλευση (9 Ιουλίου 1789), με σκοπό να δώσει στη Γαλλία σύνταγμα.
Η υποχώρηση του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, ωστόσο, δεν ήταν παρά μια κίνηση τακτικής, καθώς την ίδια στιγμή συγκέντρωνε, κρυφά, στρατό για να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση.
Όταν έγιναν γνωστές οι παρασκηνιακές κινήσεις του βασιλιά, οργισμένοι πολίτες οπλίστηκαν για να υπερασπιστούν την Εθνοσυνέλευση: στις 14 Ιουλίου 1789 με το σύνθημα ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη ο λαός του Παρισιού κατέλαβε τη Βαστίλη, τόπο φυλάκισης και βασανιστηρίων, μισητό σύμβολο της απολυταρχίας. Η 14η Ιουλίου αποτελεί σήμερα εθνική γιορτή των Γάλλων. Παράλληλα, όλο και περισσότερες περιοχές στην ύπαιθρο της Γαλλίας επαναστατούσαν.

Η Άλωση της Βαστίλλης, 14 Ιουλίου 1789. 

Η Βαστίλλη ήταν φρούριο του 14ου αιώνα στην ανατολική πλευρά του Παρισιού.

 Το 18ο αιώνα χρησιμοποιούνταν ως φυλακή πολιτικών κρατουμένων, αντιπάλων του Παλαιού Καθεστώτος. Έτσι, το φρούριο αυτό έγινε σύμβολο του απολυταρχισμού.

Οπλισμένες γυναίκες βαδίζουν εναντίον των ανακτόρων των Βερσαλιών, 

5 Οκτωβρίου 1789

Η Γαλλική Επανάσταση πέρασε από τρία στάδια. Στο πρώτο κυριαρχούσαν οι μετριοπαθείς και φιλελεύθερες απόψεις. Τότε, η ,πρώτη Εθνοσυνέλευση ψήφισε τη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη», ένα κείμενο που εξέφραζε φιλελεύθερες ιδέες, όπως η ελευθερία, η ισότητα και η αδελφοσύνη. Σύμφωνα με τη διακήρυξη, η εξουσία πηγάζει από το έθνος και όχι από τον μονάρχη. Την περίοδο αυτή η εκκλησιαστική περιουσία δόθηκε στο κράτος και καταργήθηκαν κάποιοι φόροι. Η χώρα χωρίστηκε σε νομούς, επαρχίες και κοινότητες. Επίσης, το 1791 ψηφίστηκε φιλελεύθερο σύνταγμα που περιόρισε τις εξουσίες του βασιλιά προς όφελος του Κοινοβουλίου. Δικαίωμα ψήφου όμως δόθηκε μόνο στους «ενεργούς» πολίτες, δηλαδή σε όσους πλήρωναν φόρους, ενώ αποκλείσθηκαν οι γυναίκες.

Κατά το δεύτερο στάδιο η εξουσία πέρασε στα χέρια ακραίων ριζοσπαστών, οι οποίοι επέβαλαν καθεστώς τρομοκρατίας. Την περίοδο αυτή χιλιάδες Γάλλοι πολίτες εκτελέστηκαν, ως εχθροί του λαού, ενώ την ίδια τύχη είχαν ο βασιλιάς Λουδοβίκος και η βασίλισσα Αντουανέτα.

Ροβεσπιέρος

Στην τρίτη φάση της επανάστασης επικράτησαν και πάλι οι μετριοπαθείς. Εξαιτίας όμως των δυσκολιών που αντιμετώπιζε η χώρα, η εξουσία παραχωρήθηκε στο Ναπολέοντα Βοναπάρτη. 

Ναπολέων

Ο Ναπολέων, ο οποίος έγινε τελικά αυτοκράτορας, προχώρησε σε πολλές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας. Παράλληλα συνέχισε μια σειρά από πολέμους εναντίον των εχθρών της Γαλλίας, που κράτησαν περισσότερο από είκοσι χρόνια. Στο διάστημα αυτό ο Ναπολέων κατέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης φτάνοντας μέχρι τη Ρωσία. Οι πόλεμοι τελείωσαν το 1815 με την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό. 

Η Ευρώπη το 1812, την εποχή της παντοδυναμίας του Ναπολέοντα

Οι ιδέες και τα μηνύματα των δύο επαναστάσεων διαδόθηκαν γρήγορα στον υπόλοιπο κόσμο, προκαλώντας και άλλες εξεγέρσεις.

Απόσπασμα από τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Άρθρο 1: «Οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και παραμένουν ελεύθεροι και έχουν ίσα δικαιώματα. Οι κοινωνικές διακρίσεις μόνο στο κοινό συμφέρον μπορούν να βασίζονται».
Άρθρο 2: «Σκοπός κάθε πολιτικής οργάνωσης είναι η διαφύλαξη των φυσικών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου. Τα δικαιώματα αυτά είναι η ελευθερία, η ιδιοκτησία, η ασφάλεια και η αντίσταση στην καταπίεση».
Άρθρο 3: «Πηγή κάθε εξουσίας είναι αποκλειστικά το έθνος. Κανένα σώμα, κανένα άτομο δεν μπορεί να ασκήσει εξουσία που δεν απορρέει από το έθνος».
Κάνουμε κλικ στις παρακάτω εικόνες για να παρακολουθήσουμε ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με τη Γαλλική Επανάσταση

  

Η Μασσαλιώτιδα

Πολεμικό επαναστατικό άσμα, που υιοθετήθηκε προοδευτικά ως Εθνικός Ύμνος της Γαλλίας. Γράφτηκε στις 24 Απριλίου 1792 από τον λοχαγό του Μηχανικού Κλοντ Ζοζέφ Ρουζέ ντε Λιλ, τη νύκτα της κήρυξης του πολέμου μεταξύ Γαλλίας και Αυστρίας, προς τιμή του στρατάρχη Νίκολας Λούκνερ, ενός Βαυαρού που έγινε Γάλλος και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη Γαλλική Επανάσταση. Ο πρωτότυπος τίτλος του εμβατηρίου είναι Πολεμικό Άσμα για τη Στρατιά του Ρήνου.
Μασσαλιώτιδα (Marseillaise) ονομάστηκε, επειδή τραγουδήθηκε από τους στρατιώτες της Μασσαλίας που έφτασαν στο Παρίσι και συμμετείχαν στην εξέγερση της 10ης Αυγούστου 1792, η οποία οδήγησε στην κατάργηση της Μοναρχίας, μεσούσης της Γαλλικής Επανάστασης. Η Μασσαλιώτιδα έγινε για πρώτη φορά Εθνικός Ύμνος της Γαλλίας στις 14 Ιουλίου 1795, ανήμερα της έκτης επετείου από την Πτώση της Βαστίλης.

Απαγορευμένη κατά τη διάρκεια της Αυτοκρατορίας και της Παλινόρθωσης, επειδή θεωρήθηκε επαναστατικό τραγούδι, η Μασσαλιώτιδα ξαναβρήκε την αίγλη της στην Επανάσταση του 1830, όταν ο Εκτόρ Μπερλιόζ την ενορχήστρωσε και την αφιέρωσε στον Ρουζέ Ντε Λιλ. Απαγορεύθηκε εκ νέου από το φιλοναζιστικό καθεστώς του Βισί, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το Σεπτέμβριο του 1944, με εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, η Μασσαλιώτιδα παίζεται στα σχολεία για να γιορτασθεί η Απελευθέρωση και να τιμηθούν οι μάρτυρες. Τα Συντάγματα του 1946 και 1958 καθιέρωσαν την Μασσαλιώτιδα ως τον Εθνικό Ύμνο της Γαλλίας .

Πηγή: http://www.sansimera.gr

                                       

Ποιες ομοιότητες παρατηρείτε ανάμεσα στην Αμερικάνικη και τη Γαλλική Επανάσταση;

Οι δύο αυτές επαναστάσεις είχαν αρκετά κοινά σημεία, όπως:

1. ξέσπασαν στα τέλη του 18ου αιώνα (το 1776 η Αμερικάνικη και το 1789 η Γαλλική)

2. επηρεάστηκαν από τις ιδέες του Διαφωτισμού

3. είχαν ως βασικά αιτήματα την ελευθερία, την ισότητα τη λαϊκή κυριαρχία

4. ήταν εξεγέρσεις αστών και λαϊκών τάξεων, οι οποίες καταπιέζονταν από απολυταρχικά καθεστώτα (οι Αμερικανοί άποικοι από την εξουσία των Βρετανών, ενώ οι Γάλλοι πολίτες από τον βασιλιά και την άρχουσα τάξη των ευγενών και του ανώτερου κλήρου)

5. διέδωσαν μηνύματα και ιδέες στον υπόλοιπο κόσμο, προκαλώντας και άλλες εξεγέρσεις και επηρεάζοντας τη μορφή του σύγχρονου κόσμου

Η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση (1)

Η Aμερικανική Eπανάσταση
Οι αγγλικές αποικίες στην Αμερική

Κατά την περίοδο 1607-1732 δημιουργήθηκαν στα ανατολικά παράλια της Βόρειας Αμερικής 13 αποικίες υπό αγγλικό έλεγχο. Οι άποικοι ήταν κυρίως Άγγλοι, αλλά και Γάλλοι, Γερμανοί και Σουηδοί. Τεχνίτες και κατεστραμμένοι μικροεπιχειρηματίες, θύματα θρησκευτικών διώξεων αλλά και κατάδικοι, όλοι αναζητούσαν μια καλύτερη τύχη.
Οι αποικίες του βορρά είχαν, το 1763, 1.000.000 περίπου κατοίκους, από τους οποίους 40.000 περίπου ήταν μαύροι σκλάβοι. Σε οικονομικές συνθήκες παρόμοιες με εκείνες της δυτικής Ευρώπης είχε αναπτυχθεί μια δυναμική αγροτική οικονομία, ενώ άκμαζε το εμπόριο με κέντρα τις μεγάλες πόλεις Βοστόνη, Νέα Yόρκη και Φιλαδέλφεια. Τα πρώτα πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Γέιλ, Πρίνστον) ήταν χώροι διάδοσης των ιδεών του Διαφωτισμού.
Οι αποικίες του νότου είχαν, το 1763, 750.000 περίπου κατοίκους ˙ 300.000 περίπου από αυτούς ήταν μαύροι σκλάβοι. Η οικονομία βασιζόταν στις μεγάλες φυτείες καπνού, ρυζιού και βαμβακιού. Ιδιοκτήτες των φυτειών ήταν αποκλειστικά Ευρωπαίοι άποικοι, οι οποίοι και δέσποζαν στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Η γη καλλιεργούνταν από μαύρους σκλάβους που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες. Οι μεγάλες πόλεις ήταν λίγες.
Κάθε πολιτεία διοικούνταν από έναν κυβερνήτη, που διοριζόταν από την Αγγλία. Παράλληλα, υπήρχε μια συνέλευση αποίκων που είχε λόγο στην ψήφιση νόμων και στην έγκριση φόρων. Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στη συνέλευση αυτή είχαν μόνο ορισμένοι από τους πλούσιους αποίκους. Οι άποικοι δεν εκπροσωπούνταν στο αγγλικό κοινοβούλιο. Επίσης, το εξωτερικό εμπόριο των αποικιών ελεγχόταν πλήρως από την Αγγλία.
Οι αγγλικές αποικίες στην Αμερική
Η γρήγορη ανάπτυξη των αποικιών έκανε πολλούς αποίκους, ιδίως τους πλουσιότερους, να δυσφορούν για την οικονομική κηδεμονία της Αγγλίας.
Μετά τον Επταετή πόλεμο των ετών 1756-1763, η Αγγλία όχι μόνο απαγόρευσε στους Αμερικανούς να εκμεταλλευτούν τον Καναδά και τη Φλόριντα, που μόλις είχε καταλάβει, αλλά και απαίτησε από αυτούς νέους φόρους για να καλύψει ένα μέρος των πολεμικών δαπανών.
Παράλληλα κυκλοφορούσαν μαχητικά φυλλάδια, γραμμένα από ριζοσπάστες διανοούμενους οπαδούς του Διαφωτισμού, όπως ο Τόμας Πέιν, που υποστήριζαν ότι η Αγγλία δεν δικαιούνταν να ασκεί εξουσία στις αποικίες. 

Τόμας Πέιν

Αν και πρωτεργάτης της Επανάστασης που είχε εμψυχώσει τα αμερικανικά στρατεύματα με τα λόγια «ήρθε η ώρα για να δοκιμάσουν οι άντρες τη ψυχή τους» πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του αγνοηµένος, σε βαθιά φτώχεια

Την ίδια στιγμή, καθώς οι άποικοι συνειδητοποιούσαν τα κοινά τους στοιχεία, γεννιόταν η αμερικανική εθνική συνείδηση.
Στο πλαίσιο αυτό, το Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας ψήφισε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (4 Ιουλίου 1776), ένα κείμενο που απηχούσε τις ιδέες του Διαφωτισμού και είχε συνταχθεί από τους Τόμας Τζέφερσον και Βενιαμίν Φραγκλίνο.

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας 

Τόμας Τζέφερσον

Ελληνομαθής, ορθολογιστής και υπέρμαχος του διαχωρισμού κράτους-εκκλησίας, συνέταξε την περίφημη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ και ήταν θαυμαστής της Γαλλικής Επανάστασης

Βενιαμίν Φραγκλίνος

Εφευρέτης, δημοσιογράφος, διπλωμάτης, τυπογράφος και δημόσιο πρόσωπο. Θεωρείται ένας από τους πατέρες του Αμερικανικού έθνους και η πιο πολυτάλαντη προσωπικότητα της αμερικανικής ιστορίας.

Ήταν μεταξύ αυτών που υπέγραψαν τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας, εφηύρε το αλεξικέραυνο, δημιούργησε την πρώτη πυροσβεστική υπηρεσία, διετέλεσε πρεσβευτής στο Παρίσι

Ένωση ή Θάνατος. Σκίτσο του Φραγκλίνου που καλεί σε ενότητα τις 13 αποικίες

Ο πόλεμος που ακολούθησε έμεινε γνωστός ως αμερικανική επανάσταση ή πόλεμος της ανεξαρτησίας. Αρχικά, οι Αμερικανοί, με αρχιστράτηγο τον Τζορτζ Ουάσινγκτον, αντιμετώπισαν προβλήματα.

Τζορτζ Ουάσινγκτον

Μετά το 1778, όμως, εκμεταλλευόμενοι τις αντιθέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών δυνάμεων, σύναψαν συμμαχίες με τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ολλανδία, οι οποίες επιδίωκαν τον περιορισμό της Αγγλίας. Η άφιξη γαλλικών στρατευμάτων στην Αμερική επηρέασε την έκβαση της σύγκρουσης. Η ήττα των Άγγλων στη μάχη του Γιόρκταουν (Οκτώβριος 1781) σήμανε και το τέλος του πολέμου.

Yorktown: Τα αμερικανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν το βρετανικό οχύρωμα

Yorktown: Ο βρετανικός στρατός του στρατηγού Cornwallis παραδίδεται στον στρατηγό Washington

Ανεξαρτησία και νέο κράτος 

Η Αγγλία υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει τις 13 αποικίες (συνθήκη των Βερσαλιών, 1783) ως ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ). 

Το σύνταγμα των ΗΠΑ (1787), που ισχύει κατά βάση μέχρι σήμερα, ανακήρυξε τη χώρα ένωση (ομοσπονδία) πολιτειών και βασίστηκε στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Η κεντρική κυβέρνηση αποφασίζει για την οικονομία, την άμυνα και την εξωτερική πολιτική. Οι πολιτείες ρυθμίζουν μόνες τους ζητήματα τοπικής αυτοδιοίκησης, δικαιοσύνης, εκπαίδευσης και αστυνόμευσης. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το Κογκρέσο (Γερουσία, Βουλή των Αντιπροσώπων). Κάθε πολιτεία εκπροσωπείται στη Γερουσία από δύο γερουσιαστές, ανεξαρτήτως του πληθυσμού της. Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ωστόσο, οι πολιτείες εκπροσωπούνται από αριθμό βουλευτών ανάλογο προς τον πληθυσμό τους. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο, που εκλέγεται κάθε τέσσερα χρόνια από ένα σώμα εκλεκτόρων και μπορεί να επανεκλεγεί μόνο μία φορά. Πρώτος Πρόεδρος των ΗΠΑ εκλέχτηκε, το 1789, ο Τζορτζ Ουάσινγκτον (προς τιμή του η πρωτεύουσα των ΗΠΑ πήρε αργότερα το όνομά του). Τέλος, η δικαστική εξουσία ορίστηκε να είναι ανεξάρτητη και αιρετή.

Η πρώτη σημαία των ΗΠΑ 

Οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι
«Δίνουμε αυτούς τους όρκους προκειμένου να είναι φανερό ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι και ότι έχουν προικισθεί από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα και αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα, ανάμεσα στα οποία είναι η Ζωή, η Ελευθερία και η επιδίωξη της Ευτυχίας»

Απόσπασμα από τη Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας (1776)

Ορυκτοί άνθρακες: ένα πολύτιμο στερεό

Οι γαιάνθρακες (γαία = γη και άνθρακας = κάρβουνο) ή ορυκτοί άνθρακες βρίσκονται στο υπέδαφος. Σχηματίστηκαν εκεί, κατά τη διάρκεια πολλών εκατομμυρίων ετών, από φυτικές ουσίες (δέντρα, φυτά, θάμνους, φύκια) που θάφτηκαν μετά από φυσικές καταστροφές (επιχωματώσεις, καθιζήσεις, σεισμούς, κατακρημνίσεις). Η ηλιακή ενέργεια, που είχε δεσμευτεί σ'αυτές τις ουσίες κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης τους, αποδίδεται από τους γαιάνθρακες κατά την καύση τους με τη μορφή θερμότητας.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ

κάνουμε κλικ στις παρακάτω εικόνες

  

Από τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις στο Διαφωτισμό (2)

Οι νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν το 16ο αι. ευνόησαν στην Ευρώπη τη βαθμιαία εδραίωση της απόλυτης μοναρχίας ή απολυταρχίας (είδος πολιτεύματος, στο οποίο όλες οι εξουσίες ανήκουν στο μονάρχη και ασκούνται από αυτόν χωρίς κανέναν περιορισμό).
Η απολυταρχία απλώθηκε σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης με πολλές παραλλαγές.Στη Γαλλία ο απολυταρχισμός φθάνει στο απόγειο του με τον Λουδοβίκο ΙΔ' (1638-1715), που θεωρούσε τον εαυτό του αντιπρόσωπο του Θεού στο βασίλειο του. Με γνώμονα τη βασική αρχή του ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος άσκησε απόλυτο έλεγχο σε όλους τους τομείς της κρατικής δραστηριότητας και ταύτισε το κράτος με το βασιλικό αξίωμα.

Λουδοβίκος ΙΔ'

Παρόλο που η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται ως η περίοδος του Απολυταρχισμού, στη Γαλλία, τη Ρωσία και σε άλλες χώρες προωθήθηκαν αλλαγές με σκοπό το σεβασμό στους νόμους και τον περιορισμό της βασιλικής εξουσίας.

Το Αγγλικό Κοινοβούλιο συνεδριάζει (1641). Πίνακας του Τζον Σίγκλεντον Κόπλεϊ

Στην Αγγλία, μάλιστα, με τον «Χάρτη των Δικαιωμάτων» του 1689 ενισχύθηκε η εξουσία του Κοινοβουλίου σε βάρος της απόλυτης μοναρχίας.

Συχνές και σκληρές ήταν οι πολεμικές αναμετρήσεις. Σε μια απο αυτές, τον Τριακονταετή Πόλεμο (1618-1648) μεταξύ προτεσταντών και ρωμαιοκαθολικών, ο οποίος όμως αυτή τη φορά, έλαβε πανευρωπαϊκές διαστάσεις έχασε τη ζωή του το 1/3 περίπου των κατοίκων της Γερμανίας.

Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ευρώπη, εκφράστηκαν κατά τον 18ο αιώνα με το πνευματικό κίνημα του Διαφωτισμού. Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε από την Αγγλία, καλλιεργήθηκε όμως κυρίως στη Γαλλία. Οι εκφραστές του, αμφισβητώντας τις προλήψεις (η πεποίθηση ότι κάτι μπορεί να μας φέρει τύχη ή ατυχία) και τις δεισιδαιμονίες (η παράλογη πίστη ότι η ζωή επηρεάζεται από υπερφυσικές δυνάμεις), έδωσαν έμφαση στον φωτισμό του ανθρώπου μέσω της παιδείας, προκείμενου να κατανοήσει τα δικαιώματά του.
Ο Βολταίρος μίλησε για την ανεξιθρησκία (η ελευθερία κάθε ανθρώπου να πιστεύει σε όποια θρησκεία επιθυμεί),
ο Ρουσσώ για την ελευθερία και την ισότητα, 
ο Λοκ και ο Μοντεσκιέ για την αξία των νόμων.
Οι Διαφωτιστές εναντιώθηκαν στη θανατική ποινή και τα βασανιστήρια, στη δουλεία και τον πόλεμο.
Την εποχή του Διαφωτισμού αναπτύχθηκαν και οι φυσικές επιστήμες. Μελετήθηκε το φαινόμενο του ηλεκτρισμού, ενώ ο Βόλτα κατασκεύασε την πρώτη μπαταρία.

O Alessandro Volta παρουσίαζει τον βολταϊκό σωρό στον Ναπολέοντα

Ο Νεύτων ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας.

Η Χημεία προόδευσε εντυπωσιακά. Επιπλέον, στην Ιατρική χρησιμοποιήθηκε ο εμβολιασμός, για να αντιμετωπιστούν διάφορες μεταδοτικές ασθένειες και κυρίως η ευλογιά.
Ανανεώθηκαν επίσης και μορφές της τέχνης, όπως η λογοτεχνία και η μουσική, καθώς γράφηκαν κλασικά μυθιστορήματα σαν τον «Ροβινσώνα Κρούσο» και τα «Ταξίδια του Γκιούλιβερ» αλλά και τα φημισμένα μουσικά έργα του Μπαχ και του Μότσαρτ.

                                                                                                                

             

                                               
Ερωτήσεις για την κατανόηση του μαθήματος
Ποια ήταν η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα;
Τι γνωρίζετε για το κίνημα του Διαφωτισμού;
Τι γνωρίζετε για την πρόοδο των τεχνών και των επιστημών την περίοδο του Διαφωτισμού; 
Οι διαφωτιστές

Ο Βολταίρος (ψευδώνυμο του François Marie Arouet) γεννήθηκε στο Παρίσι το 1694 και πέθανε στην πατρίδα του το 1778. Έτυχε εξαιρετικής διαπαιδαγώγησης στο σχολείο Jesuit. Ήταν φύση έξυπνη και δημιουργική, εύθυμη και ρηξικέλευθη. Είχε αξιοσημείωτες δεξιότητες στη συγγραφή έμμετρου λόγου. Το 1717 συνέγραψε μια σειρά σατιρικών ποιημάτων, το περιεχόμενο των οποίων γελοιοποιούσαν τη γαλλική κυβέρνηση. Έτσι ο Βολταίρος νωρίς νωρίς συνελήφθη από τις γαλλικές αρχές και οδηγήθηκε στις φυλακές της Βαστίλης, όπου και παρέμεινε για έντεκα μήνες.
Αργότερα (1726 - 1729) έζησε στην Αγγλία ως εξόριστος εξαιτίας της διένεξής του με έναν ευγενή. Εκεί ο Βολταίρος επηρεάστηκε από τις φιλοσοφικές θεωρήσεις του Λοκ και του σπουδαίου Νεύτωνα. Καθώς περνούσαν τα χρόνια ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα κυρίως στο συγγραφικό τομέα. Με τα έργα του τόνιζε την υπέρτατη αξία του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης του ανθρώπου, ελεύθερης υπεράσπισης οποιουδήποτε δόγματος. Με μεγάλη οξύνοια διετύπωσε τον ορισμό της πνευματικής ανεκτικότητας που με τόση επιτυχία ο ίδιος πρέσβευε. Έτσι λοιπόν έγραψε σε ένα φίλο του: « Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όλα όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω, και με το τίμημα της ζωής μου ακόμα, το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες αυτά που πρεσβεύεις ».
Ο Βολταίρος ήλθε σε ρήξη με τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία εξαιτίας του αυταρχικού και ανελεύθερου τρόπου δράσης της και από πολλούς θεωρήθηκε λανθασμένα άθεος. Έτσι, μετά το θάνατό του, η εκκλησία αρνήθηκε την ταφή του σε εκκλησιαστικό έδαφος. Τελικά ενταφιάστηκε σε ένα αββαείο στην Καμπανία.
Το 1791 η σωρός του μεταφέρθηκε τελικά στο Παρίσι, όμως ο επιβλητικός τάφος του καταστράφηκε και η σωρός του χάθηκε. Η καρδιά του παρολαυτά αφαιρέθηκε από το σώμα του και τώρα βρίσκεται στην εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού. Ο εγκέφαλός του επίσης αποσπάστηκε και μετά από περιπέτειες ενός αιώνα περίπου χάθηκαν τα ίχνη του μετά από μια δημοπρασία.
Ο Βολταίρος δικαίως θεωρήθηκε από πολλούς ως ο κυριότερος εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.

πηγή:http://www.filosofia.gr/

Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ γεννήθηκε το 1712 στη Γενεύη της Ελβετίας. Η μητέρα του πέθανε λίγο μετά τη γέννησή του και ο πατέρας του τον εγκατέλειψε στην ηλικία των 10 ετών και μεγάλωσε με τη θεία και το θείο του. Ο Ρουσσώ μετά από μερικές περιπλανήσεις κατέληξε στο Παρίσι το 1742. Αλλαξε πολλά επαγγέλματα για να κερδίσει τα απαραίτητα ως προς το ζην, γεγονός το οποίο του προσέδωσε πολλές εμπειρίες, ευαισθησίες και ενδιαφέροντα.
Με τα εμπνευσμένα έργα του ο Ρουσσώ (κυρίως με τον "Αιμίλιο") τόνισε την ανάγκη στροφής της εκπαίδευσης στην ανάπτυξη όχι μόνο της λογικής, αλλά και των αισθήσεων των μαθητών. Οι ιδέες του σχετικά με την εκπαίδευση επηρέασαν βαθύτατα τις σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες. Μειώνει την αξία της μάθησης από τα βιβλία και υποστηρίζει ότι τα συναισθήματα ενός παιδιού πρέπει να καλλιεργούνται πριν από τη λογική του. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη μάθηση βάσει της εμπειρίας.
Μία από τις σημαντικότερες αρχές της πολιτικής φιλοσοφίας του Ρουσσώ είναι ότι η πολιτική και η ηθική δεν πρέπει να θεωρούνται και να εξετάζονται χωριστά. Όταν ένα κράτος αποτυγχάνει στον ηθικό τομέα, δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει ομαλά αφού μειώνεται το κύρος της εξουσίας του πάνω στο άτομο.
Ενδεικτικό του ριζοσπαστικού τρόπου σκέψης του Ρουσσώ αποτέλεσε η άποψή του ότι ο σκοπός της κυβέρνησης θα πρέπει να είναι οπωσδήποτε η εξασφάλιση της ελευθερίας, της ισότητας και της ισονομίας ακόμα και αν αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τη θέληση της πλειοψηφίας του λαού.
Η συμβολή του Ρουσσώ στην εξέλιξη του σύγχρονου επιστημονικού πνεύματος είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση και ο χώρος της εκπαίδευσης οφείλει να αποκομίσει πολλά ωφέλιμα στοιχεία από τα έργα του.

πηγή:http://www.filosofia.gr/

Ο Τζων Λοκ (29 Αυγούστου 1632 - 28 Οκτωβρίου 1704) ήταν μεγάλος Άγγλος φιλόσοφος.
Ο Λοκ αποτελεί τον κύριο αντιπρόσωπο του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) και τον Τζώρτζ Μπέρκλεϋ (1684-1753) σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού.
Η πολιτική του φιλοσοφία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την Αμερικανική Επανάσταση, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, την Γαλλική Επανάσταση καθώς και το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας, και με αυτόν τον τρόπο τα Συντάγματα των περισσοτέρων φιλελευθέρων κρατών
Οι Απόψεις του
"Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του, τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με Βία. Ο σωστός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η παράνομη βία της εξουσίας είναι η ίδια η Βία."
Ο Άγγλος φιλόσοφος θεωρούσε ότι οι άνθρωποι σε φυσική κατάσταση δεν ήταν τόσο επιθετικοί, αλλά κυρίως κοινωνικοί, δημιουργικοί, λογικοί και σώφρονες. Ενδιαφέρονταν έτσι να συγκροτήσουν πολιτισμένες κοινωνίες. Γι' αυτό συνήπταν «κοινωνικό συμβόλαιο» με το κράτος με αμοιβαίους όρους. Αποδέχονταν να περιορίσουν την ελευθερία τους και σε αντάλλαγμα το κράτος έπρεπε να εγγυηθεί για τη διασφάλιση των φυσικών τους δικαιωμάτων: της ζωής, της ελευθερίας, της ιδιοκτησίας. Εάν το κράτος παραβίαζε το «κοινωνικό συμβόλαιο», οι άνθρωποι είχαν δικαίωμα να το λύσουν και να εξεγερθούν.
"Η ψυχή ειναι άγραφος πίνακας (tabula rasa). Δεχεται ιδέες και γνώσεις από την εμπειρία."
Ο Λοκ ως παιδαγωγός
Ο Λοκ θεωρούσε ιδανική την αγωγή που συνδυάζει τον φυσικό τρόπο ζωής, την σωματική αγωγή και την σκληραγωγία. Πίστευε πως για την διαμόρφωση του χαρακτήρα σημασία έχει περισσότερο το γενικότερο περιβάλλον και η καθημερινή τριβή με τα άτομα παρά η συστηματοποιημένη διδασκαλία. Έδινε σημασία στην αγωγή του παιδιού μικρής ηλικίας, το οποίο πρέπει είναι κοντά στον φυσικό τρόπο ζωής και μακριά από την χλιδή. Το πνεύμα του παιδιού, με άλλα λόγια, πρέπει να διατηρείται ζωντανό και ελεύθερο. Ήταν υπέρμαχος των ατομικών μαθημάτων, καθώς πίστευε πως ούτε καν δυο παιδιά δεν μπορείς να τα μεταχειριστείς με τον ίδιο τρόπο. Ο δάσκαλος που θα παραδίδει τα ιδιαίτερα μαθήματα πρέπει να είναι κυρίως κάτοχος ηθικών αρετών παρά συγκεκριμένων γνώσεων. Οι γνώσεις αξίζουν όταν τις κατέχουν άνθρωποι με σωστή συμπεριφορά, άνθρωποι όμως χωρίς ψυχική ευγένεια γίνονται κατά τον Locke "εύκολα ακόμη πιο ανόητοι και κακοί". Έβλεπε την μάθηση ως ένα χαλαρό και παιγνιώδες αντικείμενο. Το παιδί θα πρέπει να αγαπήσει αυτό που μαθαίνει και όχι να εξαναγκαστεί. "Είναι καλύτερα να μάθει το παιδί να διαβάζει ένα χρόνο αργότερα παρά να του δημιουργηθεί αποστροφή προς το διάβασμα". Τέλος θέλει μια μάθηση ανοιχτή στον κόσμο και εκτιμά την χειρωνακτική εργασία για όλους τους ανθρώπους.

πηγή: http://www.wikipedia.org/

Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, βαρόνος της Μπρεντ και του Μοντεσκιέ(Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu),κοινώς γνωστός ως Μοντεσκιέ, ήταν ένας Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος του Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1689 στο Μπρεντ και πέθανε στις 10 Φεβρουαρίου 1755 στο Παρίσι. Η πολιτική και κοινωνική οργάνωση του σημερινού κόσμου βασίζεται ουσιαστικά στις φιλελεύθερες ιδέες του Μοντεσκιέ, και γι' αυτό θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της Ευρώπης.
Γεννημένος σε μια οικογένεια αριστοκρατών, ,κοντα στο Μπορντό . Σπούδασε νομικά και στη συνέχεια εκλέχτηκε στο τοπικό κοινοβούλιο του Μπορντό το 1714. Το 1716 κληρονομεί την μεγάλη περιουσία των γονιών του, και αρχίζει πρώτα να ασχολείται με τις επιστήμες,κυρίως την βοτανική και την ανατομία. Αργότερα στρέφεται προς τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα μέσω της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας. Το 1721 δημοσιεύει ανώνυμα στην Ολλανδία το πρώτο μεγάλο έργο του, τα Περσικά Γράμματα (Lettres Persanes), στο οποίο απεικονίζει με σάτιρα την γαλλική κοινωνία εκείνη την περίοδο από τα μάτια δύο Περσών.
Το 1726 αναγκάζεται να πουλήσει μεγάλο μέρος της περιουσίας του για να ξεπληρώσει χρέη. Μετά την εκλογή του το 1728 στην Γαλλική Ακαδημία, ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη. Επισκέπτεται πολλές χώρες, την Ιταλία, Ουγγαρία και Αυστρία το 1728, στη συνέχεια την Γερμανία(1729) και μετά την Ολλανδία και την Αγγλία(1730). Κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών μελετάει προσεχτικά τη γεωγραφία, την οικονομία, την πολιτική καθώς και τα έθιμα των χωρών που επισκέπτεται.
Το 1748 δημοσιεύει, σε ηλικία 59 ετών, το αριστούργημα του, το Πνεύμα των Νόμων(De l'esprit des lois), ιδρυσε τις θεμελιώδεις αρχές των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών, και συγκεντρώνει όλη την ουσία της φιλελεύθερης σκέψης. Γνώρισε όμως και μεγάλη κριτική και αποδοκιμασία, και γι' αυτό το λόγο ο Μοντεσκιέ αναγκάστηκε να γράψει και να εκδώσει το 1750 την Υπεράσπιση του Πνεύματος των Νόμων (Défense de l'Esprit des lois).
Το πνεύμα των νόμων
Στο κύριο αυτό έργο του ο Μοντεσκιέ εισήγαγε νέες μεθόδους διακυβέρνησης και νέες αντιλήψεις για το κράτος. Ακολούθησε την αριστοτελική μέθοδο της μελέτης των πραγματικών πολιτικών συστημάτων όπως υποτίθεται ότι είχαν λειτουργήσει στο παρελθόν. Αρνήθηκε ότι υπάρχει μία τέλεια μορφή πολιτεύματος, κατάλληλη για όλους τους λαούς κάτω από όλες τις συνθήκες.
Διακήρυξε ότι ο δεσποτισμός είναι περισσότερο κατάλληλος για χώρες απέραντες σε έκταση, η συνταγματική μοναρχία για μέτριας έκτασης χώρας, ενώ η δημοκρατία για μικρές χώρες. Επίσης αναγνώρισε ότι η κατάχρηση εξουσίας είναι μία φυσική ανθρώπινη τάση και ότι κατά συνέπεια, κάθε κράτος τείνει να εκφυλιστεί σε δεσποτικό.
Βρίσκει τρεις τύπους πολιτεύματος: την μοναρχία, τη δημοκρατία και τη δεσποτεία.

πηγή: http://micro-kosmos.uoa.gr/

Από τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις στο Διαφωτισμό (1)

Η πρώτη ναυτική πυξίδα πιθανώς απαρτιζόταν από μαγνητισμένη βελόνα στερεωμένη σε κομμάτι ξύλου ή καλαμιού, που επέπλεε σε δοχείο γεμάτο με νερό. Αργότερα, η βελόνα προσαρμόστηκε σε μια βάση στερεωμένη στον πυθμένα του δοχείου. Τον 13ο αιώνα προσαρμόστηκε στη βελόνα ένας δίσκος με ζωγραφισμένο ανεμολόγιο, στον οποίο ο θαλασσοπόρος μπορούσε πλέον εύκολα να διαβάζει τον προσανατολισμό του.
Κατά τον 15ο αι. έγινε αντιληπτό, πιθανώς από τον Χριστόφορο Κολόμβο, ότι η βελόνα της πυξίδας δεν καταδείκνυε τον αληθινό Βορρά από όλους τους τόπους, αλλά σχημάτιζε γωνία με τον τοπικό μεσημβρινό. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται απόκλιση.
Πάντως, παρά την αναγνώριση της αξίας της, η μαγνητική πυξίδα ήταν για πολλά χρόνια ένα ευπαθές, προβληματικό και αναξιόπιστο όργανο.

Κάνουμε κλικ στις εικόνες των εξερευνητών για να διαβάσουμε πληροφορίες για αυτούς.

                                              

Βαρθολομαίος Ντιάζ

 

Βάσκο ντα Γκάμα

Φερδινάνδος Μαγγελάνος

Το Μάρτιο 2006 βρέθηκε στο λιμάνι της Ζέας το πλοίο «Βικτόρια» καθ΄οδόν σε ταξίδι του για τον περίπλου της Γης. Πρόκειται για πιστό αντίγραφο (ομοιότυπο) του σκάφους που είχε χρησιμοποιήσει τον Αύγουστο του 1519 ο θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος, ο πρώτος άνθρωπος που έκανε τον γύρο του κόσμου με πλοίο. Το «Βικτόρια» του Μαγγελάνου ήταν το μόνο από τα πέντε πλοία που είχε αρχικά υπό τις διαταγές του ο μεγάλος θαλασσοπόρος, το οποίο κατάφερε να επιστρέψει, στις 22 Σεπτεμβρίου 1522, πίσω στο λιμάνι της Σεβίλλης ύστερα από ένα τριετές ταξίδι.

Χριστόφορος Κολόμβος

Παρακολουθήστε αποσπάσματα από την ταινία «1492: Χριστόφορος Κολόμβος».

Μια ιστορική ταινία, σε σκηνοθεσία του Ρίντλεϊ Σκοτ,ντυμένη με την υπέροχη μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου, γυρισμένη το 1992 για τον επίσημο γιορτασμό της ανακάλυψης της Αμερικής πριν από 500 χρόνια. Η ταινία πραγματεύεται τα δύο πρώτα ταξίδια του Κολόμβου στο Νέο Κόσμο και την εγκαθίδρυση ενός αποικιοκρατικού καθεστώτος εκμετάλλευσης του πλούτου της νέας ηπείρου. Η αυλή της ισπανικής δυναστείας, ο επίμονος οραματιστής, ο διάπλους του Ατλαντικού, η ζούγκλα, οι Ινδιάνοι, οι μάχες, το μεγαλειώδες θέαμα αποτελούν τις σταθερές της υπερπαραγωγής που γυρίστηκε για τον εορτασμό των πεντακοσίων ετών από την ανακάλυψη της Αμερικής. Παίζουν: Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Σιγκούρνι Γουίβερ, Αρμάν Ασάντε, Άντζελα Μολίνα, Φερνάντο Ρέι
                                           

                                           

Σάντα Μαρία,

πλοίο του Χριστόφορου Κολόμβου

Ώρα για κινούμενα σχέδια...

Κάνουμε κλικ στις παρακάτω εικόνες!!!

                                                 
Η γέννηση ενός Νέου Κόσμου
Οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί κατέκτησαν με τη βία τις περιοχές που ανακάλυψαν. Ειδικότερα οι τελευταίοι, επιδεικνύοντας απάνθρωπη σκληρότητα, εξαφάνισαν τους λεγόμενους προκολομβιανούς πολιτισμούς της κεντρικής και νότιας Αμερικής. 

Ο τελευταίος Αυτοκράτορας των Ίνκας Αταουάλπα, αιχμάλωτος των Ισπανών

Αφού μετέτρεψαν με τον τρόπο αυτό τις νέες χώρες σε αποικίες, τις μοίρασαν μεταξύ τους με τη Συνθήκη της Τορντεζίλας (1494). Έτσι δημιουργήθη­καν δύο αντίστοιχες αποικιακές αυτοκρατορίες, η πορτογαλική και η ισπανική. Από τα τέλη όμως του 16ου αιώνα η Ολλανδία, η Αγγλία και η Γαλλία άρ­χισαν να διεκδικούν μερίδιο από τις αποικίες με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ανταγωνισμοί και συγκρούσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Η Ευρώπη και ο Νέος Κόσμος
Οι ανακαλύψεις προκάλεσαν ριζικές μεταβολές στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Με το άνοιγμα στους ωκεανούς το κέντρο της ευ­ρωπαϊκής οικονομίας μετατοπίστηκε από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό και τη Βόρεια θάλασσα, όπου κατέληγαν οι υπερπόντιοι θαλάσσιοι δρόμοι. Τώρα νέα λιμάνια, όπως της Σεβίλλης, της Λισσαβόνας, της Αμβέρσας, απέκτησαν μεγαλύτερη οικονομική σπουδαιότητα από εκείνα της Βενετίας και της Γέ­νουας.
Η εισαγωγή χρυσού και αργύρου στην Ευρώπη σε μεγάλες ποσότητες διεύρυνε τις ανταλλαγές και δη­μιούργησε νέες οικονομικές δραστηριότητες, όπως εμπορικές και τραπεζικές. Από αυτές επωφελήθηκε περισσότερο μια νέα κοινωνική τάξη, η αστική.  

Νέα προϊόντα από τις περιοχές που έχουν ανακαλυφθεί όπως η ντομάτα, η πατάτα, το καλαμπόκι, το σκόρδο, το κακάο και η γαλοπούλα, κατακλύζουν τις ευρωπαϊκές αγορές και γίνονται αναπόσπαστο μέρος του διαιτολογίου των Ευρωπαίων. Επίσης, προϊόντα όπως, η ζάχαρη, ο καφές, το ρύζι, το βαμβάκι και τα μπαχαρικά εισάγονται στην Ευρώπη σε μεγάλες ποσότητες και δεν αποτελούν πλέον είδη πολυτελείας.
Η γνωριμία με νέους πολιτισμούς άρχισε να κλονί­ζει τις προκαταλήψεις και τις αξίες παρελθόντος. Παράλληλα το κλίμα της εποχής ευνόησε την ανάπτυξη ποικίλων επιστημονικών κλάδων, όπως της γεωγρα­φίας, της αστρονομίας, της ζωολογίας, της βοτανι­κής, της εθνολογίας και άλλων.
Για τους λαούς των νέων χωρών οι επιπτώσεις των Ανακαλύψεων ήταν αρνητικές. Οι Ευρωπαίοι επιδό­θηκαν στην εντατική εκμετάλλευση των πλουτοπα­ραγωγικών πηγών σε βάρος των ιθαγενών και επέ­βαλαν την αρχή των άνισων ανταλλαγών. Συγχρό­νως θεώρησαν τους μη ευρωπαϊκούς λαούς ως υποδεέστερους και εκμεταλλεύσιμους. Η πολιτική αυτή κληροδότησε πολλαπλά προβλήματα στον κόσμο, όπως ήταν η δουλεία, η αποικιοκρατία, η υπα­νάπτυξη και η φτώχεια των τρίτων χωρών, τα οποία μας απασχολούν με διάφορες μορφές μέχρι σήμε­ρα.
Ερωτήσεις για την κατανόηση του μαθήματος

Τι γνωρίζετε για τις γεωγραφικές ανακαλύψεις των Ευρωπαίων κατά τον 15ο και 16ο αιώνα;

Ποιες ήταν οι συνέπειες των γεωγραφικών ανακαλύψεων;

ταξιδεύοντας με ελέφαντα

     Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες 

του Ιουλίου Βερν
Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του 1873 

Βρισκόμαστε στο Λονδίνο στα 1872. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν αεροπλάνα και η συγκοινωνία στη θάλασσα γινόταν με αργοκίνητα ατμόπλοια, ενώ στη στεριά τότε μόλις άρχιζαν να εμφανίζονται τα πρώτα τρένα. Κι όμως, ο Φιλέας Φογκ, ένας σχολαστικός και πάμπλουτος Άγγλος βάζει στοίχημα 20.000 χρυσές λίρες ότι θα κάνει το γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες!
Παρέα με τον πιστό του υπηρέτη, το Γάλλο Ζαν Πασπαρτού, θα περάσει πολλές περιπέτειες, δυσκολίες και εμπόδια στην Ασία, στην Αφρική και στην Αμερική. Θα ταξιδέψει με πλοία, με τρένα, αλλά και στη ράχη ενός ελέφαντα, ακόμα και με έλκηθρο... Θα αντιμετωπίσει τυφώνες και καταιγίδες, άγριους Ινδιάνους αλλά και τον επιθεωρητή Φιξ, που τον καταδιώκει σε όλο το ταξίδι, πιστεύοντας ότι είναι ένοχος για τη μεγάλη ληστεία της Τράπεζας του Λονδίνου. Θα τα καταφέρει άραγε ο Φιλέας Φογκ να αποδείξει την αθωότητά του και να κερδίσει το στοίχημα; 

Ο χάρτης του ταξιδιού γύρω από τον κόσμο, όπως περιγράφεται στο μυθιστόρημα