Οι νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν το 16ο αι. ευνόησαν στην Ευρώπη τη βαθμιαία εδραίωση της απόλυτης μοναρχίας ή απολυταρχίας (είδος πολιτεύματος, στο οποίο όλες οι εξουσίες ανήκουν στο μονάρχη και ασκούνται από αυτόν χωρίς κανέναν περιορισμό).
Η απολυταρχία απλώθηκε σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης με πολλές παραλλαγές.Στη Γαλλία ο απολυταρχισμός φθάνει στο απόγειο του με τον Λουδοβίκο ΙΔ' (1638-1715), που θεωρούσε τον εαυτό του αντιπρόσωπο του Θεού στο βασίλειο του. Με γνώμονα τη βασική αρχή του ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος άσκησε απόλυτο έλεγχο σε όλους τους τομείς της κρατικής δραστηριότητας και ταύτισε το κράτος με το βασιλικό αξίωμα.
Συχνές και σκληρές ήταν οι πολεμικές αναμετρήσεις. Σε μια απο αυτές, τον Τριακονταετή Πόλεμο (1618-1648) μεταξύ προτεσταντών και ρωμαιοκαθολικών, ο οποίος όμως αυτή τη φορά, έλαβε πανευρωπαϊκές διαστάσεις έχασε τη ζωή του το 1/3 περίπου των κατοίκων της Γερμανίας.
Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ευρώπη, εκφράστηκαν κατά τον 18ο αιώνα με το πνευματικό κίνημα του Διαφωτισμού. Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε από την Αγγλία, καλλιεργήθηκε όμως κυρίως στη Γαλλία. Οι εκφραστές του, αμφισβητώντας τις προλήψεις (η πεποίθηση ότι κάτι μπορεί να μας φέρει τύχη ή ατυχία) και τις δεισιδαιμονίες (η παράλογη πίστη ότι η ζωή επηρεάζεται από υπερφυσικές δυνάμεις), έδωσαν έμφαση στον φωτισμό του ανθρώπου μέσω της παιδείας, προκείμενου να κατανοήσει τα δικαιώματά του.
Ο Βολταίρος μίλησε για την ανεξιθρησκία (η ελευθερία κάθε ανθρώπου να πιστεύει σε όποια θρησκεία επιθυμεί),
ο Ρουσσώ για την ελευθερία και την ισότητα,
ο Λοκ και ο Μοντεσκιέ για την αξία των νόμων.
Οι Διαφωτιστές εναντιώθηκαν στη θανατική ποινή και τα βασανιστήρια, στη δουλεία και τον πόλεμο.
Την εποχή του Διαφωτισμού αναπτύχθηκαν και οι φυσικές επιστήμες. Μελετήθηκε το φαινόμενο του ηλεκτρισμού, ενώ ο Βόλτα κατασκεύασε την πρώτη μπαταρία.
.jpg)
Η Χημεία προόδευσε εντυπωσιακά. Επιπλέον, στην Ιατρική χρησιμοποιήθηκε ο εμβολιασμός, για να αντιμετωπιστούν διάφορες μεταδοτικές ασθένειες και κυρίως η ευλογιά.
Ανανεώθηκαν επίσης και μορφές της τέχνης, όπως η λογοτεχνία και η μουσική, καθώς γράφηκαν κλασικά μυθιστορήματα σαν τον «Ροβινσώνα Κρούσο» και τα «Ταξίδια του Γκιούλιβερ» αλλά και τα φημισμένα μουσικά έργα του Μπαχ και του Μότσαρτ.
.jpg)
.jpg)
Ερωτήσεις για την κατανόηση του μαθήματος
Ποια ήταν η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα;
Τι γνωρίζετε για το κίνημα του Διαφωτισμού;
Τι γνωρίζετε για την πρόοδο των τεχνών και των επιστημών την περίοδο του Διαφωτισμού;
Οι διαφωτιστές
Ο Βολταίρος (ψευδώνυμο του François Marie Arouet) γεννήθηκε στο Παρίσι το 1694 και πέθανε στην πατρίδα του το 1778. Έτυχε εξαιρετικής διαπαιδαγώγησης στο σχολείο Jesuit. Ήταν φύση έξυπνη και δημιουργική, εύθυμη και ρηξικέλευθη. Είχε αξιοσημείωτες δεξιότητες στη συγγραφή έμμετρου λόγου. Το 1717 συνέγραψε μια σειρά σατιρικών ποιημάτων, το περιεχόμενο των οποίων γελοιοποιούσαν τη γαλλική κυβέρνηση. Έτσι ο Βολταίρος νωρίς νωρίς συνελήφθη από τις γαλλικές αρχές και οδηγήθηκε στις φυλακές της Βαστίλης, όπου και παρέμεινε για έντεκα μήνες.
Αργότερα (1726 - 1729) έζησε στην Αγγλία ως εξόριστος εξαιτίας της διένεξής του με έναν ευγενή. Εκεί ο Βολταίρος επηρεάστηκε από τις φιλοσοφικές θεωρήσεις του Λοκ και του σπουδαίου Νεύτωνα. Καθώς περνούσαν τα χρόνια ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα κυρίως στο συγγραφικό τομέα. Με τα έργα του τόνιζε την υπέρτατη αξία του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης του ανθρώπου, ελεύθερης υπεράσπισης οποιουδήποτε δόγματος. Με μεγάλη οξύνοια διετύπωσε τον ορισμό της πνευματικής ανεκτικότητας που με τόση επιτυχία ο ίδιος πρέσβευε. Έτσι λοιπόν έγραψε σε ένα φίλο του: « Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όλα όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω, και με το τίμημα της ζωής μου ακόμα, το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες αυτά που πρεσβεύεις ».
Ο Βολταίρος ήλθε σε ρήξη με τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία εξαιτίας του αυταρχικού και ανελεύθερου τρόπου δράσης της και από πολλούς θεωρήθηκε λανθασμένα άθεος. Έτσι, μετά το θάνατό του, η εκκλησία αρνήθηκε την ταφή του σε εκκλησιαστικό έδαφος. Τελικά ενταφιάστηκε σε ένα αββαείο στην Καμπανία.
Το 1791 η σωρός του μεταφέρθηκε τελικά στο Παρίσι, όμως ο επιβλητικός τάφος του καταστράφηκε και η σωρός του χάθηκε. Η καρδιά του παρολαυτά αφαιρέθηκε από το σώμα του και τώρα βρίσκεται στην εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού. Ο εγκέφαλός του επίσης αποσπάστηκε και μετά από περιπέτειες ενός αιώνα περίπου χάθηκαν τα ίχνη του μετά από μια δημοπρασία.
Ο Βολταίρος δικαίως θεωρήθηκε από πολλούς ως ο κυριότερος εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.
Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ γεννήθηκε το 1712 στη Γενεύη της Ελβετίας. Η μητέρα του πέθανε λίγο μετά τη γέννησή του και ο πατέρας του τον εγκατέλειψε στην ηλικία των 10 ετών και μεγάλωσε με τη θεία και το θείο του. Ο Ρουσσώ μετά από μερικές περιπλανήσεις κατέληξε στο Παρίσι το 1742. Αλλαξε πολλά επαγγέλματα για να κερδίσει τα απαραίτητα ως προς το ζην, γεγονός το οποίο του προσέδωσε πολλές εμπειρίες, ευαισθησίες και ενδιαφέροντα.
Με τα εμπνευσμένα έργα του ο Ρουσσώ (κυρίως με τον "Αιμίλιο") τόνισε την ανάγκη στροφής της εκπαίδευσης στην ανάπτυξη όχι μόνο της λογικής, αλλά και των αισθήσεων των μαθητών. Οι ιδέες του σχετικά με την εκπαίδευση επηρέασαν βαθύτατα τις σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες. Μειώνει την αξία της μάθησης από τα βιβλία και υποστηρίζει ότι τα συναισθήματα ενός παιδιού πρέπει να καλλιεργούνται πριν από τη λογική του. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη μάθηση βάσει της εμπειρίας.
Μία από τις σημαντικότερες αρχές της πολιτικής φιλοσοφίας του Ρουσσώ είναι ότι η πολιτική και η ηθική δεν πρέπει να θεωρούνται και να εξετάζονται χωριστά. Όταν ένα κράτος αποτυγχάνει στον ηθικό τομέα, δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει ομαλά αφού μειώνεται το κύρος της εξουσίας του πάνω στο άτομο.
Ενδεικτικό του ριζοσπαστικού τρόπου σκέψης του Ρουσσώ αποτέλεσε η άποψή του ότι ο σκοπός της κυβέρνησης θα πρέπει να είναι οπωσδήποτε η εξασφάλιση της ελευθερίας, της ισότητας και της ισονομίας ακόμα και αν αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τη θέληση της πλειοψηφίας του λαού.
Η συμβολή του Ρουσσώ στην εξέλιξη του σύγχρονου επιστημονικού πνεύματος είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση και ο χώρος της εκπαίδευσης οφείλει να αποκομίσει πολλά ωφέλιμα στοιχεία από τα έργα του.
.jpg)
Ο Τζων Λοκ (29 Αυγούστου 1632 - 28 Οκτωβρίου 1704) ήταν μεγάλος Άγγλος φιλόσοφος.
Ο Λοκ αποτελεί τον κύριο αντιπρόσωπο του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) και τον Τζώρτζ Μπέρκλεϋ (1684-1753) σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού.
Η πολιτική του φιλοσοφία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την Αμερικανική Επανάσταση, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, την Γαλλική Επανάσταση καθώς και το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας, και με αυτόν τον τρόπο τα Συντάγματα των περισσοτέρων φιλελευθέρων κρατών
Οι Απόψεις του
"Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του, τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με Βία. Ο σωστός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η παράνομη βία της εξουσίας είναι η ίδια η Βία."
Ο Άγγλος φιλόσοφος θεωρούσε ότι οι άνθρωποι σε φυσική κατάσταση δεν ήταν τόσο επιθετικοί, αλλά κυρίως κοινωνικοί, δημιουργικοί, λογικοί και σώφρονες. Ενδιαφέρονταν έτσι να συγκροτήσουν πολιτισμένες κοινωνίες. Γι' αυτό συνήπταν «κοινωνικό συμβόλαιο» με το κράτος με αμοιβαίους όρους. Αποδέχονταν να περιορίσουν την ελευθερία τους και σε αντάλλαγμα το κράτος έπρεπε να εγγυηθεί για τη διασφάλιση των φυσικών τους δικαιωμάτων: της ζωής, της ελευθερίας, της ιδιοκτησίας. Εάν το κράτος παραβίαζε το «κοινωνικό συμβόλαιο», οι άνθρωποι είχαν δικαίωμα να το λύσουν και να εξεγερθούν.
"Η ψυχή ειναι άγραφος πίνακας (tabula rasa). Δεχεται ιδέες και γνώσεις από την εμπειρία."
Ο Λοκ ως παιδαγωγός
Ο Λοκ θεωρούσε ιδανική την αγωγή που συνδυάζει τον φυσικό τρόπο ζωής, την σωματική αγωγή και την σκληραγωγία. Πίστευε πως για την διαμόρφωση του χαρακτήρα σημασία έχει περισσότερο το γενικότερο περιβάλλον και η καθημερινή τριβή με τα άτομα παρά η συστηματοποιημένη διδασκαλία. Έδινε σημασία στην αγωγή του παιδιού μικρής ηλικίας, το οποίο πρέπει είναι κοντά στον φυσικό τρόπο ζωής και μακριά από την χλιδή. Το πνεύμα του παιδιού, με άλλα λόγια, πρέπει να διατηρείται ζωντανό και ελεύθερο. Ήταν υπέρμαχος των ατομικών μαθημάτων, καθώς πίστευε πως ούτε καν δυο παιδιά δεν μπορείς να τα μεταχειριστείς με τον ίδιο τρόπο. Ο δάσκαλος που θα παραδίδει τα ιδιαίτερα μαθήματα πρέπει να είναι κυρίως κάτοχος ηθικών αρετών παρά συγκεκριμένων γνώσεων. Οι γνώσεις αξίζουν όταν τις κατέχουν άνθρωποι με σωστή συμπεριφορά, άνθρωποι όμως χωρίς ψυχική ευγένεια γίνονται κατά τον Locke "εύκολα ακόμη πιο ανόητοι και κακοί". Έβλεπε την μάθηση ως ένα χαλαρό και παιγνιώδες αντικείμενο. Το παιδί θα πρέπει να αγαπήσει αυτό που μαθαίνει και όχι να εξαναγκαστεί. "Είναι καλύτερα να μάθει το παιδί να διαβάζει ένα χρόνο αργότερα παρά να του δημιουργηθεί αποστροφή προς το διάβασμα". Τέλος θέλει μια μάθηση ανοιχτή στον κόσμο και εκτιμά την χειρωνακτική εργασία για όλους τους ανθρώπους.
.jpg)
Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, βαρόνος της Μπρεντ και του Μοντεσκιέ(Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu),κοινώς γνωστός ως Μοντεσκιέ, ήταν ένας Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος του Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1689 στο Μπρεντ και πέθανε στις 10 Φεβρουαρίου 1755 στο Παρίσι. Η πολιτική και κοινωνική οργάνωση του σημερινού κόσμου βασίζεται ουσιαστικά στις φιλελεύθερες ιδέες του Μοντεσκιέ, και γι' αυτό θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της Ευρώπης.
Γεννημένος σε μια οικογένεια αριστοκρατών, ,κοντα στο Μπορντό . Σπούδασε νομικά και στη συνέχεια εκλέχτηκε στο τοπικό κοινοβούλιο του Μπορντό το 1714. Το 1716 κληρονομεί την μεγάλη περιουσία των γονιών του, και αρχίζει πρώτα να ασχολείται με τις επιστήμες,κυρίως την βοτανική και την ανατομία. Αργότερα στρέφεται προς τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα μέσω της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας. Το 1721 δημοσιεύει ανώνυμα στην Ολλανδία το πρώτο μεγάλο έργο του, τα Περσικά Γράμματα (Lettres Persanes), στο οποίο απεικονίζει με σάτιρα την γαλλική κοινωνία εκείνη την περίοδο από τα μάτια δύο Περσών.
Το 1726 αναγκάζεται να πουλήσει μεγάλο μέρος της περιουσίας του για να ξεπληρώσει χρέη. Μετά την εκλογή του το 1728 στην Γαλλική Ακαδημία, ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη. Επισκέπτεται πολλές χώρες, την Ιταλία, Ουγγαρία και Αυστρία το 1728, στη συνέχεια την Γερμανία(1729) και μετά την Ολλανδία και την Αγγλία(1730). Κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών μελετάει προσεχτικά τη γεωγραφία, την οικονομία, την πολιτική καθώς και τα έθιμα των χωρών που επισκέπτεται.
Το 1748 δημοσιεύει, σε ηλικία 59 ετών, το αριστούργημα του, το Πνεύμα των Νόμων(De l'esprit des lois), ιδρυσε τις θεμελιώδεις αρχές των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών, και συγκεντρώνει όλη την ουσία της φιλελεύθερης σκέψης. Γνώρισε όμως και μεγάλη κριτική και αποδοκιμασία, και γι' αυτό το λόγο ο Μοντεσκιέ αναγκάστηκε να γράψει και να εκδώσει το 1750 την Υπεράσπιση του Πνεύματος των Νόμων (Défense de l'Esprit des lois).
Το πνεύμα των νόμων
Στο κύριο αυτό έργο του ο Μοντεσκιέ εισήγαγε νέες μεθόδους διακυβέρνησης και νέες αντιλήψεις για το κράτος. Ακολούθησε την αριστοτελική μέθοδο της μελέτης των πραγματικών πολιτικών συστημάτων όπως υποτίθεται ότι είχαν λειτουργήσει στο παρελθόν. Αρνήθηκε ότι υπάρχει μία τέλεια μορφή πολιτεύματος, κατάλληλη για όλους τους λαούς κάτω από όλες τις συνθήκες.
Διακήρυξε ότι ο δεσποτισμός είναι περισσότερο κατάλληλος για χώρες απέραντες σε έκταση, η συνταγματική μοναρχία για μέτριας έκτασης χώρας, ενώ η δημοκρατία για μικρές χώρες. Επίσης αναγνώρισε ότι η κατάχρηση εξουσίας είναι μία φυσική ανθρώπινη τάση και ότι κατά συνέπεια, κάθε κράτος τείνει να εκφυλιστεί σε δεσποτικό.
Βρίσκει τρεις τύπους πολιτεύματος: την μοναρχία, τη δημοκρατία και τη δεσποτεία.
Η απολυταρχία απλώθηκε σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης με πολλές παραλλαγές.Στη Γαλλία ο απολυταρχισμός φθάνει στο απόγειο του με τον Λουδοβίκο ΙΔ' (1638-1715), που θεωρούσε τον εαυτό του αντιπρόσωπο του Θεού στο βασίλειο του. Με γνώμονα τη βασική αρχή του ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος άσκησε απόλυτο έλεγχο σε όλους τους τομείς της κρατικής δραστηριότητας και ταύτισε το κράτος με το βασιλικό αξίωμα.
Λουδοβίκος ΙΔ'
Παρόλο που η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται ως η περίοδος του Απολυταρχισμού, στη Γαλλία, τη Ρωσία και σε άλλες χώρες προωθήθηκαν αλλαγές με σκοπό το σεβασμό στους νόμους και τον περιορισμό της βασιλικής εξουσίας.
Το Αγγλικό Κοινοβούλιο συνεδριάζει (1641). Πίνακας του Τζον Σίγκλεντον Κόπλεϊ
Στην Αγγλία, μάλιστα, με τον «Χάρτη των Δικαιωμάτων» του 1689 ενισχύθηκε η εξουσία του Κοινοβουλίου σε βάρος της απόλυτης μοναρχίας.
Συχνές και σκληρές ήταν οι πολεμικές αναμετρήσεις. Σε μια απο αυτές, τον Τριακονταετή Πόλεμο (1618-1648) μεταξύ προτεσταντών και ρωμαιοκαθολικών, ο οποίος όμως αυτή τη φορά, έλαβε πανευρωπαϊκές διαστάσεις έχασε τη ζωή του το 1/3 περίπου των κατοίκων της Γερμανίας.
Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ευρώπη, εκφράστηκαν κατά τον 18ο αιώνα με το πνευματικό κίνημα του Διαφωτισμού. Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε από την Αγγλία, καλλιεργήθηκε όμως κυρίως στη Γαλλία. Οι εκφραστές του, αμφισβητώντας τις προλήψεις (η πεποίθηση ότι κάτι μπορεί να μας φέρει τύχη ή ατυχία) και τις δεισιδαιμονίες (η παράλογη πίστη ότι η ζωή επηρεάζεται από υπερφυσικές δυνάμεις), έδωσαν έμφαση στον φωτισμό του ανθρώπου μέσω της παιδείας, προκείμενου να κατανοήσει τα δικαιώματά του.
Ο Βολταίρος μίλησε για την ανεξιθρησκία (η ελευθερία κάθε ανθρώπου να πιστεύει σε όποια θρησκεία επιθυμεί),
ο Ρουσσώ για την ελευθερία και την ισότητα,
ο Λοκ και ο Μοντεσκιέ για την αξία των νόμων.
Οι Διαφωτιστές εναντιώθηκαν στη θανατική ποινή και τα βασανιστήρια, στη δουλεία και τον πόλεμο.
Την εποχή του Διαφωτισμού αναπτύχθηκαν και οι φυσικές επιστήμες. Μελετήθηκε το φαινόμενο του ηλεκτρισμού, ενώ ο Βόλτα κατασκεύασε την πρώτη μπαταρία.
O Alessandro Volta παρουσίαζει τον βολταϊκό σωρό στον Ναπολέοντα
Ο Νεύτων ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας..jpg)
Η Χημεία προόδευσε εντυπωσιακά. Επιπλέον, στην Ιατρική χρησιμοποιήθηκε ο εμβολιασμός, για να αντιμετωπιστούν διάφορες μεταδοτικές ασθένειες και κυρίως η ευλογιά.
Ανανεώθηκαν επίσης και μορφές της τέχνης, όπως η λογοτεχνία και η μουσική, καθώς γράφηκαν κλασικά μυθιστορήματα σαν τον «Ροβινσώνα Κρούσο» και τα «Ταξίδια του Γκιούλιβερ» αλλά και τα φημισμένα μουσικά έργα του Μπαχ και του Μότσαρτ.
.jpg)
.jpg)
Ερωτήσεις για την κατανόηση του μαθήματος
Ποια ήταν η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα;
Τι γνωρίζετε για το κίνημα του Διαφωτισμού;
Τι γνωρίζετε για την πρόοδο των τεχνών και των επιστημών την περίοδο του Διαφωτισμού;
Οι διαφωτιστές
Ο Βολταίρος (ψευδώνυμο του François Marie Arouet) γεννήθηκε στο Παρίσι το 1694 και πέθανε στην πατρίδα του το 1778. Έτυχε εξαιρετικής διαπαιδαγώγησης στο σχολείο Jesuit. Ήταν φύση έξυπνη και δημιουργική, εύθυμη και ρηξικέλευθη. Είχε αξιοσημείωτες δεξιότητες στη συγγραφή έμμετρου λόγου. Το 1717 συνέγραψε μια σειρά σατιρικών ποιημάτων, το περιεχόμενο των οποίων γελοιοποιούσαν τη γαλλική κυβέρνηση. Έτσι ο Βολταίρος νωρίς νωρίς συνελήφθη από τις γαλλικές αρχές και οδηγήθηκε στις φυλακές της Βαστίλης, όπου και παρέμεινε για έντεκα μήνες.
Αργότερα (1726 - 1729) έζησε στην Αγγλία ως εξόριστος εξαιτίας της διένεξής του με έναν ευγενή. Εκεί ο Βολταίρος επηρεάστηκε από τις φιλοσοφικές θεωρήσεις του Λοκ και του σπουδαίου Νεύτωνα. Καθώς περνούσαν τα χρόνια ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα κυρίως στο συγγραφικό τομέα. Με τα έργα του τόνιζε την υπέρτατη αξία του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης του ανθρώπου, ελεύθερης υπεράσπισης οποιουδήποτε δόγματος. Με μεγάλη οξύνοια διετύπωσε τον ορισμό της πνευματικής ανεκτικότητας που με τόση επιτυχία ο ίδιος πρέσβευε. Έτσι λοιπόν έγραψε σε ένα φίλο του: « Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όλα όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω, και με το τίμημα της ζωής μου ακόμα, το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες αυτά που πρεσβεύεις ».
Ο Βολταίρος ήλθε σε ρήξη με τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία εξαιτίας του αυταρχικού και ανελεύθερου τρόπου δράσης της και από πολλούς θεωρήθηκε λανθασμένα άθεος. Έτσι, μετά το θάνατό του, η εκκλησία αρνήθηκε την ταφή του σε εκκλησιαστικό έδαφος. Τελικά ενταφιάστηκε σε ένα αββαείο στην Καμπανία.
Το 1791 η σωρός του μεταφέρθηκε τελικά στο Παρίσι, όμως ο επιβλητικός τάφος του καταστράφηκε και η σωρός του χάθηκε. Η καρδιά του παρολαυτά αφαιρέθηκε από το σώμα του και τώρα βρίσκεται στην εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού. Ο εγκέφαλός του επίσης αποσπάστηκε και μετά από περιπέτειες ενός αιώνα περίπου χάθηκαν τα ίχνη του μετά από μια δημοπρασία.
Ο Βολταίρος δικαίως θεωρήθηκε από πολλούς ως ο κυριότερος εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.
πηγή:http://www.filosofia.gr/
Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ γεννήθηκε το 1712 στη Γενεύη της Ελβετίας. Η μητέρα του πέθανε λίγο μετά τη γέννησή του και ο πατέρας του τον εγκατέλειψε στην ηλικία των 10 ετών και μεγάλωσε με τη θεία και το θείο του. Ο Ρουσσώ μετά από μερικές περιπλανήσεις κατέληξε στο Παρίσι το 1742. Αλλαξε πολλά επαγγέλματα για να κερδίσει τα απαραίτητα ως προς το ζην, γεγονός το οποίο του προσέδωσε πολλές εμπειρίες, ευαισθησίες και ενδιαφέροντα.
Με τα εμπνευσμένα έργα του ο Ρουσσώ (κυρίως με τον "Αιμίλιο") τόνισε την ανάγκη στροφής της εκπαίδευσης στην ανάπτυξη όχι μόνο της λογικής, αλλά και των αισθήσεων των μαθητών. Οι ιδέες του σχετικά με την εκπαίδευση επηρέασαν βαθύτατα τις σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες. Μειώνει την αξία της μάθησης από τα βιβλία και υποστηρίζει ότι τα συναισθήματα ενός παιδιού πρέπει να καλλιεργούνται πριν από τη λογική του. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη μάθηση βάσει της εμπειρίας.
Μία από τις σημαντικότερες αρχές της πολιτικής φιλοσοφίας του Ρουσσώ είναι ότι η πολιτική και η ηθική δεν πρέπει να θεωρούνται και να εξετάζονται χωριστά. Όταν ένα κράτος αποτυγχάνει στον ηθικό τομέα, δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει ομαλά αφού μειώνεται το κύρος της εξουσίας του πάνω στο άτομο.
Ενδεικτικό του ριζοσπαστικού τρόπου σκέψης του Ρουσσώ αποτέλεσε η άποψή του ότι ο σκοπός της κυβέρνησης θα πρέπει να είναι οπωσδήποτε η εξασφάλιση της ελευθερίας, της ισότητας και της ισονομίας ακόμα και αν αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τη θέληση της πλειοψηφίας του λαού.
Η συμβολή του Ρουσσώ στην εξέλιξη του σύγχρονου επιστημονικού πνεύματος είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση και ο χώρος της εκπαίδευσης οφείλει να αποκομίσει πολλά ωφέλιμα στοιχεία από τα έργα του.
πηγή:http://www.filosofia.gr/
.jpg)
Ο Τζων Λοκ (29 Αυγούστου 1632 - 28 Οκτωβρίου 1704) ήταν μεγάλος Άγγλος φιλόσοφος.
Ο Λοκ αποτελεί τον κύριο αντιπρόσωπο του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) και τον Τζώρτζ Μπέρκλεϋ (1684-1753) σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού.
Η πολιτική του φιλοσοφία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την Αμερικανική Επανάσταση, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, την Γαλλική Επανάσταση καθώς και το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας, και με αυτόν τον τρόπο τα Συντάγματα των περισσοτέρων φιλελευθέρων κρατών
Οι Απόψεις του
"Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του, τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με Βία. Ο σωστός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η παράνομη βία της εξουσίας είναι η ίδια η Βία."
Ο Άγγλος φιλόσοφος θεωρούσε ότι οι άνθρωποι σε φυσική κατάσταση δεν ήταν τόσο επιθετικοί, αλλά κυρίως κοινωνικοί, δημιουργικοί, λογικοί και σώφρονες. Ενδιαφέρονταν έτσι να συγκροτήσουν πολιτισμένες κοινωνίες. Γι' αυτό συνήπταν «κοινωνικό συμβόλαιο» με το κράτος με αμοιβαίους όρους. Αποδέχονταν να περιορίσουν την ελευθερία τους και σε αντάλλαγμα το κράτος έπρεπε να εγγυηθεί για τη διασφάλιση των φυσικών τους δικαιωμάτων: της ζωής, της ελευθερίας, της ιδιοκτησίας. Εάν το κράτος παραβίαζε το «κοινωνικό συμβόλαιο», οι άνθρωποι είχαν δικαίωμα να το λύσουν και να εξεγερθούν.
"Η ψυχή ειναι άγραφος πίνακας (tabula rasa). Δεχεται ιδέες και γνώσεις από την εμπειρία."
Ο Λοκ ως παιδαγωγός
Ο Λοκ θεωρούσε ιδανική την αγωγή που συνδυάζει τον φυσικό τρόπο ζωής, την σωματική αγωγή και την σκληραγωγία. Πίστευε πως για την διαμόρφωση του χαρακτήρα σημασία έχει περισσότερο το γενικότερο περιβάλλον και η καθημερινή τριβή με τα άτομα παρά η συστηματοποιημένη διδασκαλία. Έδινε σημασία στην αγωγή του παιδιού μικρής ηλικίας, το οποίο πρέπει είναι κοντά στον φυσικό τρόπο ζωής και μακριά από την χλιδή. Το πνεύμα του παιδιού, με άλλα λόγια, πρέπει να διατηρείται ζωντανό και ελεύθερο. Ήταν υπέρμαχος των ατομικών μαθημάτων, καθώς πίστευε πως ούτε καν δυο παιδιά δεν μπορείς να τα μεταχειριστείς με τον ίδιο τρόπο. Ο δάσκαλος που θα παραδίδει τα ιδιαίτερα μαθήματα πρέπει να είναι κυρίως κάτοχος ηθικών αρετών παρά συγκεκριμένων γνώσεων. Οι γνώσεις αξίζουν όταν τις κατέχουν άνθρωποι με σωστή συμπεριφορά, άνθρωποι όμως χωρίς ψυχική ευγένεια γίνονται κατά τον Locke "εύκολα ακόμη πιο ανόητοι και κακοί". Έβλεπε την μάθηση ως ένα χαλαρό και παιγνιώδες αντικείμενο. Το παιδί θα πρέπει να αγαπήσει αυτό που μαθαίνει και όχι να εξαναγκαστεί. "Είναι καλύτερα να μάθει το παιδί να διαβάζει ένα χρόνο αργότερα παρά να του δημιουργηθεί αποστροφή προς το διάβασμα". Τέλος θέλει μια μάθηση ανοιχτή στον κόσμο και εκτιμά την χειρωνακτική εργασία για όλους τους ανθρώπους.
πηγή: http://www.wikipedia.org/
.jpg)
Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, βαρόνος της Μπρεντ και του Μοντεσκιέ(Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu),κοινώς γνωστός ως Μοντεσκιέ, ήταν ένας Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος του Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1689 στο Μπρεντ και πέθανε στις 10 Φεβρουαρίου 1755 στο Παρίσι. Η πολιτική και κοινωνική οργάνωση του σημερινού κόσμου βασίζεται ουσιαστικά στις φιλελεύθερες ιδέες του Μοντεσκιέ, και γι' αυτό θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της Ευρώπης.
Γεννημένος σε μια οικογένεια αριστοκρατών, ,κοντα στο Μπορντό . Σπούδασε νομικά και στη συνέχεια εκλέχτηκε στο τοπικό κοινοβούλιο του Μπορντό το 1714. Το 1716 κληρονομεί την μεγάλη περιουσία των γονιών του, και αρχίζει πρώτα να ασχολείται με τις επιστήμες,κυρίως την βοτανική και την ανατομία. Αργότερα στρέφεται προς τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα μέσω της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας. Το 1721 δημοσιεύει ανώνυμα στην Ολλανδία το πρώτο μεγάλο έργο του, τα Περσικά Γράμματα (Lettres Persanes), στο οποίο απεικονίζει με σάτιρα την γαλλική κοινωνία εκείνη την περίοδο από τα μάτια δύο Περσών.
Το 1726 αναγκάζεται να πουλήσει μεγάλο μέρος της περιουσίας του για να ξεπληρώσει χρέη. Μετά την εκλογή του το 1728 στην Γαλλική Ακαδημία, ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη. Επισκέπτεται πολλές χώρες, την Ιταλία, Ουγγαρία και Αυστρία το 1728, στη συνέχεια την Γερμανία(1729) και μετά την Ολλανδία και την Αγγλία(1730). Κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών μελετάει προσεχτικά τη γεωγραφία, την οικονομία, την πολιτική καθώς και τα έθιμα των χωρών που επισκέπτεται.
Το 1748 δημοσιεύει, σε ηλικία 59 ετών, το αριστούργημα του, το Πνεύμα των Νόμων(De l'esprit des lois), ιδρυσε τις θεμελιώδεις αρχές των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών, και συγκεντρώνει όλη την ουσία της φιλελεύθερης σκέψης. Γνώρισε όμως και μεγάλη κριτική και αποδοκιμασία, και γι' αυτό το λόγο ο Μοντεσκιέ αναγκάστηκε να γράψει και να εκδώσει το 1750 την Υπεράσπιση του Πνεύματος των Νόμων (Défense de l'Esprit des lois).
Το πνεύμα των νόμων
Στο κύριο αυτό έργο του ο Μοντεσκιέ εισήγαγε νέες μεθόδους διακυβέρνησης και νέες αντιλήψεις για το κράτος. Ακολούθησε την αριστοτελική μέθοδο της μελέτης των πραγματικών πολιτικών συστημάτων όπως υποτίθεται ότι είχαν λειτουργήσει στο παρελθόν. Αρνήθηκε ότι υπάρχει μία τέλεια μορφή πολιτεύματος, κατάλληλη για όλους τους λαούς κάτω από όλες τις συνθήκες.
Διακήρυξε ότι ο δεσποτισμός είναι περισσότερο κατάλληλος για χώρες απέραντες σε έκταση, η συνταγματική μοναρχία για μέτριας έκτασης χώρας, ενώ η δημοκρατία για μικρές χώρες. Επίσης αναγνώρισε ότι η κατάχρηση εξουσίας είναι μία φυσική ανθρώπινη τάση και ότι κατά συνέπεια, κάθε κράτος τείνει να εκφυλιστεί σε δεσποτικό.
Βρίσκει τρεις τύπους πολιτεύματος: την μοναρχία, τη δημοκρατία και τη δεσποτεία.
πηγή: http://micro-kosmos.uoa.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου